Waar werden klankschalen van oudsher voor gebruikt?
In het Himalayagebied werden klankschalen vaak heel praktisch benut: als eet- en drink- en bewaarkom, als offerschaal en bij gelegenheid als muzikale klankschaal. Waarschijnlijk zijn de schalen geëvolueerd van eenvoudige metalen huishoudkommen naar luxe ceremoniële muziekinstrumenten.
Welke soorten klankschalen bestaan er?
Handgehamerde klankschalen zijn het meest populair. Ze zijn namelijk gebaseerd op instrumenten die al eeuwenlang gebruikt worden bij religieuze gelegenheden in het Boeddhistische Himalayagebied. In China en Japan vind je varianten van deze authentieke klankschalen terug. Elke schaal heeft een unieke klank met een duidelijke grondtoon en een spectrum aan boventonen. Het is bij elke klankschaal weer spannend wat voor klanken die voortbrengt!
Machinaal gemaakte schalen zijn te herkennen aan hun gladde oppervlak. Deze schalen kunnen gemaakt zijn van messing, brons of aluminium. Ze worden gegoten in een vorm en in een draaibank zuiver rond afgedraaid. De klank is duidelijk en strak met soms een heel heldere open klank zoals de Dharma schaaltjes.
> Klankschaal van gegoten brons
Kristallen klankschalen zijn gemaakt van kwartszand. Dit wordt verhit en in speciale mallen gegoten. Vervolgens slijpt de maker het kristal in een speciale toonsoort. Dit materiaal is een van de hardste materialen waar om muziekinstrumenten van te maken. De toon van een kristallen schaal komt vaak overeen met één van de zeven chakra’s.
Worden klankschalen van 7 metalen gemaakt?
Het materiaal waar klankschalen van worden gemaakt is voornamelijk brons. Brons is een legering (metaalmengsel) van 80 tot 90% koper en 10 tot 20% tin. Koper is een heel zacht metaal, en wordt onder andere voor trompetten gebruikt. Door het te mengen met andere metalen wordt het juist heel hard. Het verhaal gaat dat klankschalen van 7 metalen worden gemaakt: koper, tin, ijzer, lood, kwik, zilver en goud. Deze metalen zouden overeenkomen met de 7 planeten. Dit is natuurlijk een prachtig symbolisch verhaal, maar niet heel realistisch. Kwik reageert heel heftig op ijzer, tin, zilver, goud, deze metalen lossen op in kwik. Goud en zilver zijn extreem duur, en zullen hoogstens in homeopatische verdunning aanwezig zijn. Lood zal een schaal juist doffer laten klinken (aldus klankschalensmid Ton Akkermans).
Hoe ontstaat de bijzondere klank van een klankschaal? En waarom klinkt elke schaal anders?
Bij bieden klankschalen van 7 cm tot wel een halve meter doorsnee aan. Je zou denken: hoe groter de schaal, hoe lager het geluid. Maar wees er wel van bewust dat twee handgehamerde schalen van gelijke diameter onderling flink in toonhoogte kunnen verschillen.
De vorm en het materiaal bepalen de klank van een schaal. De komvorm in combinatie met de harde metaallegering zorgen voor intense en complexe tonen.
Een dikke bodem zorgt voor een lang aanhoudende klank. Dikke wanden geven een relatief hoge toon die langzaam op gang komt en lang aanhoudt. Dunne wanden geven een relatief lage toon die snel aanspreekt maar korter doorklinkt. Als de wanden perfect gelijkmatig van dikte zijn kan de toon heel lang aanhouden en heel zuiver klinken. Handgehamerde schalen zijn vaak wel nabewerkt op een draaibank maar bevatten altijd onregelmatigheden in wanddikte waardoor de klank juist verrassend rijk wordt en soms heel krachtig.
Hoe harder het materiaal waar de schaal van gemaakt is, hoe strakker de toon wordt.
Al deze elementen bepalen de klank van de verschillende types klankschalen.
Hoe kies ik een klankschaal?
Welke klankschaal past bij mij? Er is best veel informatie over klankschalen en er zijn veel soorten en maten, dat maakt het misschien lastig om een goed keuze te maken. Door de antwoorden op de vragen in dit verhaal te lezen kun je je waarschijnlijk al een aardig beeld vormen van waar je behoeftes liggen.
Een klankschaal aanschaffen kan iets heel persoonlijks zijn, waarbij het gaat om het gevoel dat je bij het instrument krijgt. Het beste kom je langs in onze winkel in Groningen om zelf te ervaren wat elke schaal doet, en de beste klankschaal voor jou te vinden.
Gelukkig kunnen wij je via onze webshop ook een goed beeld geven door middel van foto’s en geluidsfragmenten, maar dit zijn slechts voorbeelden, elke schaal is anders. Bij de ‘specificaties’ van elk artikel kun je meer te weten komen over de afmetingen, het gewicht en de herkomst.
Het is handig om een duidelijk doel te hebben voordat je naar ons aanbod aan schalen kijkt.
Misschien heb je ze wel eens gehoord in een yogales of heb je de ontspannende werking ervaren tijdens een klankschaalmassage. Wie eenmaal fan is van de ontspannende trillingen, wil er vaak zelf eentje aanschaffen.
Wil je hem als wekker tijdens meditaties gebruiken of wil je liever een kalmerend klankbad? Ga je klankmassages geven of laat je iemand anders spelen terwijl jij ervan geniet?
Heb je een karakteristiek geluid nodig voor een muziekstuk? Wellicht gebruik je klankschalen in combinatie met andere instrumenten voor concerten of muziekvideo’s, zoals in 'I Ching' (een compositie van Per Nørgård)?
Welke klankschalen zijn geschikt voor therapie?
Als je ervaring hebt met klank(schalen)therapie of een opleiding hebt gevolgd hierin, heb je meestal wel een idee welke schalen je kunt gebruiken. Als je wilt beginnen met klankschaalmassage en therapie is het verstandig om te kiezen voor schalen van Peter Hess.
Peter Hess Therapieklankschalen zijn in de loop van 40 jaar ontwikkeld door Peter Hess om de verschillende delen van het lichaam te laten ontspannen en activeren door middel van klankmassage. Hij heeft vele jaren ervaring opgedaan, onderzoek gedaan in Azië en samengewerkt met een aantal wetenschappers op Duitse universiteiten. Er komt steeds meer bewijs dat klankschalen een sterk ontspannende werking hebben op alle lichaamsdelen en organen.
De Hess schalen klinken heel zuiver en harmonieus. Naast de diepste grondtonen klinken er meerdere lagen boventonen mee. Met een zware zachte klopper krijg je de diepste tonen, met een kleine harde klopper krijg je de hoogste tonen.
De schalen worden gemaakt van 7 metalen die corresponderen met de 7 planeten rond de zon: Goud (Zon), zilver (Maan), kwik (Mercurius), koper (Venus), ijzer – Mars, lood (Saturnus), tin (Jupiter). In de praktijk gaat het om ± 85% koper en 15% tin (brons), dit wordt aangelengd met minieme hoeveelheden van de hier genoemde metalen. Daarnaast worden er homeopatisch verdunde hoeveelheden zink, meteorisch ijzer, bismuth, galena en pyriet toegevoegd.
In de werkplaats van Peter Hess in Nepal worden de schalen gemaakt volgens een zorgvuldig proces, gebaseerd op eeuwenoude technieken, maar met de nieuwste inzichten verrijkt. Er wordt gewerkt onder uitstekende werkomstandigheden. De eindcontrole is streng en alleen de beste schalen krijgen het predikaat Peter Hess Therapieklankschaal. Het is mogelijk om een opleiding te volgen tot klanktherapeut volgens de Peter Hess Academie in Duitsland, Nederland en diverse andere landen.
Hoe bespeel ik een klankschaal?
Er zijn twee basistechnieken om een klankschaal te bespelen: kloppen en aanstrijken.
De eenvoudigste manier om geluid uit je klankschaal te krijgen, is door er met een klopper tegen de bovenrand van de schaal te tikken. De juiste techniek en de sterkte van de slag zijn belangrijk om een mooie klank te krijgen. Het mooiste resultaat krijg je als je de klopper met z’n eigen gewicht op de schaal laat vallen.
Voor het aanstrijken van een klankschaal is iets meer oefening nodig. Je strijkt hiermee langs de buitenrand van de schaal zodat er een aanhoudende toon ontstaat. Dit noemen ze ook wel het ‘zingen’ van een klankschaal, vandaar de naam Singing Bowls.
Bij Stiggelbout Slagwerk brengen wij een rubberfolie aan op houten kloppers/strijkers waarmee er een ideale weerstand ontstaat zodat klankschalen snel laat zingen. Dit noemen wij gummi. Je kunt ze hier in onze webshop vinden:
> Klankschaalklopper/strijker met gummi
Naast de basistechnieken zijn er nog een aantal andere technieken:
- Aanwrijven van klankschalen met de vingers: meer ervaren percussionisten kunnen een ritselend geluid ontlokken aan omgekeerde klankschalen door deze aan de buitenkant te bekloppen of door ze ritmisch aan te wrijven.
- Aanstrijken met een strijkstok: bij deze techniek wordt een strijkstok op de rand gehanteerd.
Welke kloppers/strijkers passen bij mijn klankschaal?
In de regel past een kleine klopper/strijker bij een kleine schaal en logischerwijs een grote klopper/strijker bij een grote schaal, omdat een grotere schaal meer massa nodig heeft om klank te maken. Daarom tonen wij bij iedere klankschaal in onze website bij de ‘gerelateerde producten’ geschikte kloppers.
Klopper/strijkers van hout geven bij het aantikken een duidelijk hoorbare en scherpe aanslag. Hiermee worden de hoogste tonen van een schaal geactiveerd. Als je op zoek bent naar een combinatie van nauwelijks aanslag en een volle klank dan heb je een klopper met een zachte bol nodig. Ook hierbij staat de grootte van de bol in relatie met de grootte van de schaal.
Als je op zoek bent naar een specifieke klank of bepaalde effecten kun je natuurlijk zelf bepalen welke klopper geschikt is voor jouw situatie.
Het meest effectief voor een complete klank zijn kloppers die van binnen hard en zwaar zijn, en naar buiten toe steeds lichtere en zachtere materialen bevatten. Onze favoriete kloppers worden in Nederland gemaakt:
> Klopper: bol met vilt en zware kern
Welke accessoires zijn aan te raden?
Een klankschaal met klopper/strijker is in principe voldoende om te kunnen beginnen met spelen, maar het is ook belangrijk om de schaal op een zachte ondergrond te plaatsen, zodat de schaal vrij kan trillen en geen bijgeluiden maakt door contact met een hard oppervlak. Hier vind je mooie kussens en onderzetters voor de klankschalen:
Hier vind je alle accessoires voor klankschalen:
> Alle klankschaal accessoires
